Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, hệ thống MES (Manufacturing Execution System – Hệ thống thực thi sản xuất) ngày càng được coi là nền tảng quan trọng để nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp sản xuất. MES đóng vai trò như một “trung tâm điều hành” của nhà máy, kết nối trực tiếp giữa cấp quản lý (ERP) và cấp vận hành (máy móc, dây chuyền, thiết bị). Nhờ vậy, các hoạt động sản xuất được giám sát, điều phối và tối ưu một cách đồng bộ, từ đó mang lại hiệu quả vượt trội. Hãy cùng Quasoft tìm hiểu chi tiết hệ thống MES trong bài viết sau
Hệ thống MES là gì?
Hệ thống MES (Manufacturing Execution System) là một hệ thống phần mềm dùng để quản lý và giám sát toàn bộ quá trình sản xuất trong nhà máy theo thời gian thực. MES đóng vai trò là cầu nối giữa hệ thống hoạch định nguồn lực doanh nghiệp (ERP) và các thiết bị, máy móc thực hiện sản xuất trên dây chuyền ở tầng sản xuất nhà máy. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể theo dõi chi tiết từng công đoạn, kiểm soát chất lượng, tiến độ, năng suất và nguồn lực sản xuất.
Mục tiêu chính của MES là tối ưu hóa quá trình vận hành, giảm lãng phí, tăng tính minh bạch và đảm bảo sản phẩm được sản xuất đúng kế hoạch, đúng chất lượng. Đây được coi là công cụ quan trọng trong chuyển đổi số nhà máy và xây dựng mô hình nhà máy thông minh (Smart Factory).
Vai trò của Hệ thống MES trong doanh nghiệp sản xuất
Tăng hiệu quả vận hành
Hệ thống MES giúp doanh nghiệp sản xuất vận hành trơn tru hơn nhờ khả năng giám sát và kiểm soát quy trình theo thời gian thực. Thay vì phụ thuộc vào báo cáo thủ công, dữ liệu từ máy móc và dây chuyền được cập nhật tức thì, giúp phát hiện nhanh các sự cố, giảm thiểu sai sót trong sản xuất. Nhờ đó, doanh nghiệp có thể tối ưu hóa năng suất, tận dụng tối đa năng lực thiết bị và nhân sự, đồng thời giảm lãng phí.
Nâng cao chất lượng sản phẩm
Một lợi ích nổi bật của MES là khả năng kiểm soát chất lượng xuyên suốt trong quá trình sản xuất. Hệ thống ghi nhận và phân tích các thông số kỹ thuật ở từng công đoạn, đảm bảo sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn đồng nhất. Điều này không chỉ giảm tỷ lệ phế phẩm mà còn giúp doanh nghiệp duy trì uy tín thương hiệu trên thị trường nhờ chất lượng ổn định.
Hỗ trợ quản lý chiến lược
MES không chỉ phục vụ vận hành tại xưởng mà còn cung cấp cơ sở dữ liệu đáng tin cậy cho cấp quản lý. Các báo cáo và bảng điều khiển trực quan giúp ban lãnh đạo theo dõi toàn cảnh hoạt động sản xuất, từ đó đưa ra quyết định nhanh chóng và chính xác. Nhờ vậy, doanh nghiệp có thể định hình chiến lược phát triển phù hợp với nhu cầu thị trường cũng như năng lực nội bộ.
Đáp ứng yêu cầu thị trường
Trong nhiều ngành sản xuất như thực phẩm, dược phẩm, điện tử hay ô tô, yêu cầu về truy xuất nguồn gốc và kiểm soát chất lượng ngày càng khắt khe. MES giúp doanh nghiệp lưu trữ toàn bộ dữ liệu từ nguyên vật liệu đầu vào cho đến thành phẩm, đảm bảo khả năng truy xuất nguồn gốc minh bạch. Đây là yếu tố quan trọng để doanh nghiệp đáp ứng quy định pháp lý, tăng niềm tin với khách hàng và khẳng định năng lực cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
>> Xem thêm: Top 10 lợi ích của hệ thống MES
11 Chức năng Cốt lõi của Hệ thống MES (theo tiêu chuẩn ISA-95)
Để mang lại sức mạnh kể trên, một hệ thống MES toàn diện, như Quasoft MES, được xây dựng dựa trên 11 chức năng cốt lõi theo tiêu chuẩn quốc tế ISA-95.
- Quản lý Phân bổ và Điều độ Sản xuất (Production Scheduling): Nhận lệnh sản xuất từ ERP và phân bổ chi tiết, sắp xếp thứ tự ưu tiên các công việc cho từng máy, từng chuyền.
- Quản lý Nguồn lực (Resource Management): Giám sát và điều phối toàn bộ nguồn lực bao gồm con người (kỹ năng, chứng chỉ), máy móc (trạng thái, lịch bảo trì), và nguyên vật liệu.
- Quản lý Vận hành Sản xuất (Operations Management): Hướng dẫn và kiểm soát luồng công việc sản xuất, đảm bảo các công đoạn được thực hiện đúng quy trình đã định nghĩa.
- Quản lý Luồng Sản phẩm và Lịch sử (Product Tracking and Genealogy): Theo dõi chi tiết hành trình của một sản phẩm hoặc lô sản phẩm qua từng công đoạn sản xuất.
- Quản lý Chất lượng (Quality Management): Tích hợp các quy trình kiểm tra chất lượng (SPC), ghi nhận kết quả đo kiểm theo thời gian thực và cảnh báo khi có chỉ số vượt ngưỡng. Quasoft MES cho phép định nghĩa các kế hoạch lấy mẫu, các tiêu chí kiểm tra và liên kết kết quả QC trực tiếp với từng lô sản xuất.
- Quản lý Bảo trì Thiết bị (Maintenance Management): Lập kế hoạch, giám sát và ghi nhận các hoạt động bảo trì, bảo dưỡng, giúp giảm thiểu thời gian dừng máy ngoài kế hoạch.
- Thu thập và Lưu trữ Dữ liệu (Data Collection and Acquisition): Tự động thu thập dữ liệu từ máy móc (qua IoT, PLC) hoặc qua các giao diện nhập liệu của công nhân, tạo thành một nguồn dữ liệu tập trung và tin cậy.
- Quản lý Lao động (Labor Management): Theo dõi thời gian làm việc, hiệu suất và kỹ năng của công nhân, giúp tối ưu hóa việc phân công lao động.
- Phân tích Hiệu suất (Performance Analysis): Tự động tính toán và hiển thị các chỉ số hiệu suất quan trọng (KPIs) như Hiệu suất Thiết bị Toàn bộ (OEE), thời gian chu kỳ, tỷ lệ phế phẩm.
- Quản lý Tài liệu (Document Control): Quản lý và phân phối các tài liệu sản xuất như hướng dẫn công việc (SOP), bản vẽ kỹ thuật, đảm bảo công nhân luôn truy cập được phiên bản mới nhất.
- Truy xuất Nguồn gốc Sản phẩm (Genealogy and Traceability): Cung cấp khả năng truy xuất nguồn gốc hai chiều: từ thành phẩm về nguyên vật liệu và ngược lại, chỉ trong vài giây. Đây là chức năng tối quan trọng trong các ngành như thực phẩm, dược phẩm. Giải pháp Quasoft MES tự hào cung cấp một hệ thống truy xuất mạnh mẽ, giúp doanh nghiệp phản ứng nhanh chóng với các yêu cầu thu hồi và kiểm toán.
Phân biệt nhanh Hệ thống MES và ERP
Rất nhiều doanh nghiệp vẫn còn nhầm lẫn giữa hai hệ thống này. Bảng dưới đây sẽ giúp phân biệt một cách rõ ràng:
| Tiêu chí | Hệ thống ERP (Enterprise Resource Planning) | Hệ thống MES (Manufacturing Execution System) |
| Mục tiêu chính | Hoạch định nguồn lực cho TOÀN BỘ DOANH NGHIỆP. | Điều hành và thực thi sản xuất tại NHÀ XƯỞNG. |
| Câu hỏi trả lời | “Cần sản xuất cái gì, số lượng bao nhiêu, khi nào?” | “Làm thế nào để sản xuất ra nó một cách hiệu quả nhất?” |
| Thời gian | Tập trung vào tương lai (tuần, tháng, quý). | Tập trung vào thời gian thực (giây, phút, giờ). |
| Loại dữ liệu | Dữ liệu giao dịch kinh doanh (đơn hàng, tài chính). | Dữ liệu quy trình và sự kiện sản xuất (nhiệt độ, áp suất, tốc độ máy). |
| Người dùng | Nhân viên văn phòng (kế toán, mua hàng, kinh doanh). | Quản đốc, tổ trưởng, công nhân, kỹ sư chất lượng. |
Kết luận
Tóm lại, hệ thống MES không chỉ là một công cụ công nghệ hỗ trợ sản xuất mà còn là giải pháp chiến lược giúp doanh nghiệp bước vào kỷ nguyên nhà máy thông minh. Với khả năng giám sát theo thời gian thực, tối ưu hóa quy trình, nâng cao chất lượng và đảm bảo minh bạch trong quản lý, MES tạo nền tảng vững chắc để doanh nghiệp sản xuất nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng yêu cầu ngày càng khắt khe của thị trường và phát triển bền vững trong thời đại công nghiệp 4.0.
Hãy liên hệ ngay với đội ngũ chuyên gia của chúng tôi để nhận tư vấn MIỄN PHÍ về lộ trình ứng dụng hệ thống MES phù hợp nhất với quy mô và đặc thù của doanh nghiệp bạn!
CÔNG TY TNHH PHẦN MỀM CHẤT LƯỢNG
QUASOFT CO.,LTD
Địa chỉ văn phòng Hà Nội: Tầng 7, Toà nhà ACCI, Số 210 Đường Lê Trọng Tấn, Phường Phương Liệt, TP Hà Nội, Việt Nam.
Văn Phòng Hồ Chí Minh: Tòa nhà VietPhone Building, 323A Lê Quang Định, Phường Bình Lợi Trung, Thành phố Hồ Chí Minh
Website: https://www.quasoft.vn/
Facebook: Quasoft.vn
Số điện thoại: 024.7302.9119
Mail: info@quasoft.vn
